Werner Cuvelier

Expo #27 - Abstracte kunst bestaat niet

Werner Cuvelier voert statistische analyses uit, en zet deze om in grafieken of sculpturen. Ook de ontleding van een geometrische vorm in een reeks permutaties, kan uitmonden in een sculptuur, een serie aquarellen of beschilderde plankjes. Neem de grote tekening uit 1976, waarin geselecteerde namen uit de cultuurgeschiedenis chronologisch geordend zijn als een diagonaal geplaatste reeks vierkanten, waarbij de kleur de beoefende discipline aangeeft, en de grootte de kwantiteit van de productie. De systematische werkwijze vindt zijn neerslag in boeken. Zoals de hommage aan Leonardo da Pisa, bijgenaamd Fibonacci. Deze publiceerde in 1202 een reeks getallen, waarbij elk getal de som is van de twee voorgaande: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, ... Diverse natuurlijke groeiprocessen voltrekken zich merkwaardig genoeg volgens
deze progressieve getallenreeks. Bovendien benadert de deling van een getal door zijn opvolger de verhouding van de gulden snede, die we bv. aantreffen in schelpen of DNA. Metafysische speculaties over de oorsprong van de ‘goddelijke’ proportie houden deze kunstenaar niet bezig. Het gaat hem ook niet om die abstracte ordeningsprincipes op zich. Al een kunstenaarsleven lang schept Cuvelier, als een leerling-tovenaar, plezier in hoe deze zelfbeperkingen hem leiden naar het maken van vreemde, frisse, concrete kunstwerken.

Expo #10 - Meervoud

Verzamelen en ordenen is een belangrijke component van Werner Cuveliers levenshouding. Cirkel-vierkant-ruit bestaat uit een indrukwekkende verzameling met gips gevulde en volgens geometrische patronen beschilderde kaasdoosjes. Aan de basis van de verzameling ligt een protocol of programma dat de kunstenaar zichzelf opgelegd heeft. Dat programma kunnen we ongeveer reconstrueren als volgt:

Stap 1: teken een cirkel; teken binnen de omtrek van deze cirkel een vierkant en een ruit, plus hun respectievelijke diagonalen. 
Stap 2: teken, orden en nummer alle mogelijke verdelingen van de cirkel door middel van één of meer van deze lijnen.
Stap 3: maak een selectie van deze verdelingen en rangschik die selectie in reeksen van 1 tot 12 eenheden met oplopende nummers; kleur elke reeks volgens een verschillende, zelf gekozen kleurencombinatie. 
Stap 4: beschilder alle verzamelde kaasdozen volgens die reeksen; bij de presentatie dienen de reeksen en de nummering gerespecteerd te worden; de schikking van de reeksen ten opzichte van elkaar hangt af van de architecturale context en de uitvoerder.

Dit werk, gerealiseerd in 2006 en toen gepresenteerd in galerie De Ziener te Asse, is exemplarisch voor Werner Cuveliers oeuvre, gerealiseerd van de eind jaren 1960 tot vandaag. 

In zijn gebruik van geometrie verwijst Cirkel-vierkant-ruit naar de geschiedenis van de historische avant-garde uit het begin van de vorige eeuw, en tegelijk naar de oorsprong van het abstracte denken in het oude Griekenland: twee belangrijke fundamenten van de moderne cultuur. 

In het gebruik van een protocol, een soort gesystematiseerd toeval of ‘algoritme’, vertoont het anderzijds veel affiniteit met de conceptuele kunst vanaf de jaren 1960. Daarin werd de rol van de kunstenaar als visionair en autonoom schepper, en van geometrisch abstracte kunst als venster op een essentiële en absolute werkelijkheid, niet zelden met een speelse ernst in vraag gesteld. Ook uit het gebruik van de kaasdoosjes spreekt een aanstekelijke zin voor relativering. Het maakt immers duidelijk dat de ideale, abstracte en homogene perfectie van de geometrie niet van deze wereld is. Een beetje zoals Pieter Bruegel de ideale, Vitruviaanse mens van de klassieken en de Italiaanse renaissance met een milde maar doeltreffende ironie van zijn sokkel liet vallen. Eveneens ironisch is de overeenkomst van Cuveliers protocollen met die van de vroege digitale kunst van The Algorists. Immers: Werner Cuvelier gaat vooralsnog door het leven zonder computer.