Ilona Plaum

Expo #23 - Nu nog de rest

De twaalf beelden van Common Ground zijn elk opgebouwd rond een centraal kruismotief, dat met takken gemaakt lijkt te zijn – of zijn het beenderen? Dit motief geeft die beelden een sterke symbool- of signaalfunctie. Maar terwijl een signaal – op een verkeersbord of een seinvlag – in een ogenblik een eenduidige boodschap overbrengt, blijkt dat hier geenszins het geval. Deze strak geordende reeks heeft meteen een krachtige visuele impact, maar tegelijk is elk van deze beelden een vat vol paradoxen. Zijn dit assemblages, collages, schilderijen, foto’s? Ilona Plaum (°1970) blijkt ingenieuze combinaties van die verschillende media te maken. De kruisen lijken elk samengesteld uit twee takken. Maar elke tak bezit, bij nader inzien, exact dezelfde vorm. Dit zijn geen takken, maar identieke afgietsels van één enkel specimen. Dit kruismotief is een elementair, quasi-universeel teken. Het is erop gericht de weg, de toegang te versperren. En indien het niet om takken, maar om beenderen zou gaan, wordt daar een dreigement met gevaar voor eigen leven aan toegevoegd. Maar tegelijk blijkt deze kruisvorm zo effectief in het vasthouden van onze blik, omdat ze een lineair centraalperspectief in het beeld installeert, dat de blik vrij dwingend de diepte in stuurt.

Bovendien blijkt het hier niet om assemblages maar om foto’s te gaan: van gereproduceerde takken op een achtergrond die, net zoals die ‘takken’ zelf, bedekt is met snippers kleefband en verf. Het palet is gereduceerd tot tinten van bruin en blauw. In wat Ilona Plaum de “oksels” van de kruisen noemt, heeft ze met verf en kleefband ritmes gecreëerd, nu eens langs een horizontale, dan weer langs een verticale as. “Dit proces was volledig intuïtief, waarbij ik zocht naar de juiste klik: tussen het dynamische en het statische; tussen de cadans van de herhaling en elk beeld op zich; tussen object en restvorm, letterlijk en figuurlijk, twee- en driedimensionaal; tussen een symbool of teken en de voorstelling – in een gereduceerde, schematische versie – van een mogelijk vergezicht.” Terwijl mijn blik gestadig ‘switcht’ tussen diverse mogelijke ‘lezingen,’ vraag ik me af: wat zie ik hier nu eigenlijk?