Jasper Rigole

Expo #4 - Een onvervalste leugen

De film Paradise Recollected (2008, duurtijd 33’31”) is samengesteld uit archiefmateriaal van het Internationaal Instituut voor de Conservatie, Archivering en Distributie van Andermans Herinneringen (IICADOM). Dit archief bestaat hoofdzakelijk uit ‘verweesde’ en door het Instituut gevonden 8mm-films, opgevist uit rommelmarkten en garageverkopen. Deze amateurfilms, reisverslagen en familiedocumenten dienden oorspronkelijk vooral om de herinnering aan bepaalde gebeurtenissen te bewaren. In Paradise Recollected zijn die oude beelden (uiteindelijk overgezet op een hedendaagse, digitale drager) verwerkt in een film die op een documentaire lijkt. Een commentaarstem praat de fragmenten aan elkaar, nu en dan onderbroken door een stuk Middeleeuwse (Middel-Nederlandse) tekst over het ‘land van Cokagne’ (in de zestiende eeuw onder andere voorgesteld door Pieter Bruegel de Oude). Dat anonieme, oorspronkelijk mondeling overgeleverde verhaal beschrijft een luilekkerland, waar zalig nietsdoen volstaat om in overvloed te leven. De bijeengebrachte verzameling amateurfilms blijkt opvallend veel kenmerken van dit land van melk en honing te vertonen. Treffend is het moment waarop de commentaarstem de sprong maakt van ‘the collected’ (het verzamelde) naar ‘the collective’ (het gemeenschappelijke, de gemeenschap). De gebeurtenissen die toentertijd op pellicule vastgelegd werden omdat men ze zo bijzonder en persoonlijk vond, blijken bij nader toezien in sterke mate archetypisch, universeel menselijk te zijn.