Maryam Najd

Expo #23 - Nu nog de rest

Maryam Najd (°1969) is zowel bekend voor haar thematische figuratieve schilderijen, als voor haar volkomen non-figuratieve werk. Zelf maakt ze geen onderscheid en toont ze deze meestal zij aan zij, als twee kanten van dezelfde medaille. Door tevens geen onderscheid te maken tussen, enerzijds, een politieke of existentiële vraagstelling en, anderzijds, een kunst waarin elk oordeel achterwege gelaten wordt, worden de werken eerder stille getuigen dan boude uitspraken.

Misogyny, Misology, en Misandry zijn op zijn minst radicaal in hun soberheid te noemen. Het drieluik onthult zichzelf niet zomaar en getuigt van een ondoorgrondelijkheid en complexiteit. De toeschouwer ervaart de aanwezigheid van iets dat hemzelf ontsnapt. Net daarom vragen de werken een behoorlijke aandacht. Ze zijn het berekende resultaat van zorgvuldig gekozen kleurnuances. Het subtiele warm-koudcontrast bepaalt voor een groot deel de lezing van het werk. Dit atmosferisch perspectief kan ervoor zorgen dat de kijker in het beeld gezogen wordt of net wordt buitengesloten. De in- en uitwaartse beweging van de blik vergroot eens te meer de ervaring van ruimtelijkheid of net het benauwende gebrek daaraan.

De kunstenaar lijkt ons te willen vastklemmen tussen het zichtbare en het onzichtbare, tussen het lichamelijke en het ontastbare. Najds doeken evoceren de beklijvende en onbenoembare plek waar uitersten elkaar naderen. Hoewel de titels niet mis te verstaan zijn, lijkt het drieluik ons te willen confronteren met het radicaal onbekende of ongrijpbare. In de vroege Black Paintings van Frank Stella spreekt de kunstenaar via de titels (The Marriage of Reason and Squalor – 1959) over het huwelijk tussen de rede en ellende. Zijn uitspraak uit 1964, “What you see, is what you see,” resoneert ondertussen reeds decennia lang als een minimalistische mantra. Het impliceert zowel het opzij zetten van de moeilijkheid van het kijken, als dat het deze onderlijnt en zelfs zijn grillen accepteert, zoals we de grillen van een huwelijk accepteren. En net als Stella over zijn later werk beweerde, lijken de drie werken van Maryam Najd eerder naar een soort maximalisme te neigen. Ze zijn sober maar veeleisend. “What you see, is what you see.” En dat is in dit geval eerder ontwrichtend en op geen enkele manier geruststellend bedoeld.